Ελλείμματα και Χρέος: Μία δυναμική..

Το πρόβλημα το οποίο θα εξετάσουμε είναι κατά πόσο οι κυβερνήσεις μπορούν να δημιουργούν ελλείμματα, για πόσο καιρό και κάτω από ποιες συνθήκες τα ελλείμματα αυτά μπορούν να διατηρηθούν χωρίς να οδηγούν στη διόγκωση του χρέους. Στο σημείο αυτό να τονίσω ότι ένα έλλειμμα προϋπολογισμού οδηγεί σε αύξηση του δημοσίου χρέους το οποίο θα πρέπει να αποπληρωθεί στο μέλλον.

Προκειμένου να εκτιμήσουμε τη σχέση ανάμεσα στο χρέος και στο έλλειμμα ας πάρουμε τον ορισμό του περιορισμού του κρατικού προϋπολογισμού:

            G – T + rb = dB/dt + dM/dt , όπου

G: το ύψος των κρατικών δαπανών (χωρίς τους τόκους των δημοσίων χρεών)

Τ: τα έσοδα από τους φόρους

r: το επιτόκιο του δημοσίου χρέους

Β,Μ: το ύψος της νομισματικής βάσης

Το αριστερό μέλος της εξίσωσης αποτελεί το έλλειμμα προϋπολογισμού, που είναι το πρωτογενές έλλειμμα (G – T) και οι τόκοι του δημοσίου χρέους (rB). Αυτό το έλλειμμα μπορεί να καλυφθεί ή να χρηματοδοτηθεί καλύτερα με λήψη δανείου (dB/dt) ή με έκδοση χρήματος (dM/dt). Όμως επειδή η νομισματική χρηματοδότηση του ελλείμματος χρησιμοποιείται σε πολύ μικρό βαθμό στην ΕΕ μπορούμε να την αγνοήσουμε.

 Εκφράζοντας τώρα τις μεταβλητές ως λόγους προς ΑΕΠ και λαμβάνοντας υπ’όψιν μεταβλητές ανά μονάδα χρόνου καταλήγουμε στα εξής:

            b* = (g-t) + (r-x)b , όπου

g=G/Y, t=T/Y, x= ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ, b*= ο ρυθμός μεταβολής του λόγου χρέους προς ΑΕΠ

Η εξίσωση αυτή δίνει τον ορισμό της δυναμικής του χρέους. Και λέει ότι αν το επιτόκιο δανεισμού υπερβαίνει τον ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ αυξάνεται ασταμάτητα. Μόνος τρόπος για να σταματήσει η αύξηση του δημοσίου χρέους είναι το πρωτογενές έλλειμμα να μετατραπεί σε πλεόνασμα. Δηλαδή g-t<0 ή t>g.

Συνοψίζοντας, με πιο απλά λόγια όταν έχουμε ένα ονομαστικό επιτόκιο r που είναι μεγαλύτερο από την ανάπτυξη της οικονομίας η κυβέρνηση πρέπει να φροντίσει ο προϋπολογισμός να έχει ένα πρωτογενές πλεόνασμα. Διαφορετικά ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα συνεχίσει να αυξάνεται και να αυξάνεται με συνέπεια την τελική αδυναμία αποπληρωμής του χρέους.